MOERASSPIREA

Terwijl de tuin zich in een witte deken gewenteld heeft en geniet van een welverdiende winterslaap, ben ik volop bezig met de aanleg van een kruidentuin. Ik heb uiteindelijk gekozen voor een indeling in 4 hoofdvakken, waarbij ieder vak een thema heeft. Ik heb gekozen voor Inheemse kruiden, Keukenkruiden, Geneeskrachtige kruiden en Theekruiden. Natuurlijk is er veel overlap, sommige planten zouden in ieder vak passen. Zoals de Moerasspirea, de Koningin van de velden. Een zeer veelzijdige plant die al vanaf de prehistorie in Nederland is terug te vinden en voor allerlei doeleinden kan worden ingezet. Na het lezen van mijn blog begrijp je vast waarom deze niet kon ontbreken in mijn kruidentuin. 

INHEEMSE PLANT UIT DE PREHISTORIE

De Moerasspirea (Filipendula ulmaria) is een inheemse plant die al voor het einde van de laatste ijstijd in onze streken terug te vinden was. Ze is familie van de roos (Rosaceae), wat je nog goed kunt zien aan de vorm van het blad. De plant kan ca. 1-2 meter hoog worden en bloeit van juni tot september met sierlijke roomwitte bloemschermen aan lange roodbruine stengels. Moerasspirea houdt van vocht, dus je vindt de plant in de natuur vooral langs de waterkant, in drassige graslanden en vochtige loofbossen. Diverse bijensoorten, hommels en vlinders komen op het stuifmeel af. Het is ook een waardplant voor de Nachtpauwoog. 

De eerste bewijzen van het gebruik van Moerasspirea stammen uit de nieuwe steentijd. Er zijn diverse vondsten van de plant gedaan bij met name grafrituelen. Voor de Keltische druïden behoorde de Moerasspirea tot een van de drie heilige kruiden, samen met IJzerhard (Verbena officinalis) en Watermunt (Mentha aquatica). 

TROUWKRUID

De oude Latijnse naam voor de Moerasspirea was Regina prati wat Koningin der weide betekent. Rembert Dodoens, een belangrijke plantkundige en arts, omschreef haar in zijn toonaangevend Cruydeboeck uit 1554 als ‘Reynette’ (Koningin). In Frankrijk heet de Moerasspirea 'Reine du prie’ en in Engeland wordt ze 'Queen of the meadow’ genoemd, namen die nog verwijzen naar haar oude Latijnse naam.

Een andere naam die in Engeland wordt gebruikt is Bridewort (trouwkruid) omdat de bloemen van de Moerasspirea werden verwerkt in bruidsboeketten als garantie voor een goed huwelijk. Ook werd een drankje van dit kruid gezien als een liefdesdrankje en werden de bloemen tijdens huwelijksceremonies op de vloer gestrooid om de liefde te stimuleren en de algehele geur in de omgeving te verbeteren. 

HOOFDBESTANDDEEL VAN ASPERINE

De druïden hadden al ontdekt dat de bladeren, de wortel en de stengel van de plant koortsverlagend, pijnstillend, en ontstekingsremmend werkten. Dit komt omdat de plant salicylzuur bevat, het belangrijkste werkende bestanddeel van aspirine. Aspirine dankt zelfs zijn naam aan Moerasspirea omdat dit één van de eerste planten was waaruit deze stof gewonnen werd.  Het looizuur in de plant zou wonden genezen. Moerasspirea wordt ook ingezet als middel tegen migraine en wordt Reumaplant genoemd, vanwege de ontstekingsremmende en bloedzuiverende werking. Dit laatste maakt ook dat Moerasspirea een belangrijk bestanddeel is van diverse huidverzorgingsproducten. 

WEETJE

De Moerasspirea is ook een verfplant. Van de wortels wordt een zwarte kleurstof getrokken, dankzij het aanwezige looizuur, en van de planttoppen wordt een gele kleurstof gemaakt. 

BREED INZETBAAR IN DE KEUKEN

Verschillende delen van de Moerasspirea zijn eetbaar. Het jonge blad smaakt naar komkommer en kan in een gemengde salade worden toegepast of worden gestoofd. Ook de jonge scheuten kun je in een salade verwerken of koken zoals asperges. De bedwelmende zoete geur van de bloemen van Moerasspirea doet je denken aan amandelen en honing. De bloemen zelf kunnen wat bitter smaken, maar lenen zich bij uitstek als smaakmaker van diverse dranken. De smaak van de bloesem kun je vergelijken met die van vlierbloesem met een vleugje amandel. Je kunt de bloesem dan ook op een zelfde manier verwerken tot siroop die kan worden ingezet voor limonade, desserts en recepten met ijs of chocola. 

TIP

Laat een bosje Moerasspirea drogen in je kamer.

De gedroogde plantdelen verspreiden een heerlijke lucht die lang blijft hangen.

ZOETMAKERTJE IN DE THEE

Als theekruid wordt de Moerasspirea ingezet als echte smaakmaker en zoetmaker. Ze smaakt zacht en zoet met een vleugje amandel en honing. Het is een goede basis voor theemelanges omdat ze ook als smaakversterker werkt voor andere kruiden. Let er wel op dat je geen kokend water gebruikt, maar laat het water even 2 minuten afkoelen voordat je de kruiden toevoegt. Dek daarna af met een deksel. Zo blijven de werkzame stoffen en de lekkere smaak behouden en kun je de thee inzetten voor allerlei kwaaltjes. 

Bronnen:

• mens-en-gezondheid.infonu.nl
• hetkruidenhuisje.nl (ook voor lekkere kruidenthee recepten met moerasspirea) 
• vreeken.nl 
• hunebednieuwscafe.nl 
• De natuurlijke apotheek – Christine Iverson